افزایش 50 درصدی محصول گوجه فرنگی با استفاده از توری سایبان (شید گلخانه)

بنابر تحقیقات انجام شده در زمینه کشت گوجه فرنگی، کشت این محصول تحت پوشش توری شید رشد قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. مطابق بر مطالعاتی صورت گرفته بر کشت گوجه فرنگی در مناطق نیمه خشک و بررسی کشت این محصول در دو وضعیت بدون پوشش و تحت پوشش توری شید گلخانه مشخص گردید که میزان بازدهی محصول با استفاده از توری سایه انداز تراکم 30 درصد، تا 50 درصد افزایش یافته است.

گوجه فرنگی های رشد یافته در داخل شید هاوس در قیاس با منطقه بدون پوشش ، خوشرنگ و براق بودند. به علاوه اینکه در موارد متعددی گوجه فرنگی های مناطق بدون پوشش مورد هجوم آفات قرار گرفتند. در بین محصولات تحت کشت در شیدهاوس تفاوت قابل ملاحظه ای در خصوصیات کیفی وجود نداشت در حالیکه بالاترین مقادیر مواد مغذی در محصولات تحت پوشش توری سایبان 30 درصد در قیاس با منطقه بدون پوشش مشاهده شد. لذا استفاده از توری سایبان با تراکم 30 درصد باعث بهبود کیفیت و بازدهی گوجه فرنگی ها در مناطق نیمه خشک شد .

توری سایبان  از گیاهان در برابر موج سرما و یخ زدگی حین فصل سرما و همچنین آفتاب سوختگی در فصل تابستان محافظت کرده و تاثیر مثبتی بر خواص فیزیولوژیکی بوته های گوجه فرنگی و کاهش آفات در قیاس با مناطق بدون پوشش داشت . کشت گوجه فرنگی در تمام فصول سال با  استفاده از شبکه سایبان امکان پذیر بوده و منجر به نرخ تولید بالاتر این محصول پرمصرف می‌گردد.

منبع: www.researchgate.net

 

 

آبیاری و انواع آن - بخش دوم

آبیاری قطره ای:

آبیاری به معنی پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول می‌باشد. آبیاری و مدیریت آب در مزرعه در عین سادگی هنوز هم از پیچیده‌ترین و به عبارتی از مشکل‌ترین عملیات کشاورزی به شمار می‌رود. بسیاری از متخصصان کشاورزی آبیاری را یک هنر می‌دانند تا علم ، و برخی آن را یک فن قلمداد می‌کنند.

مزایای آبیاری بارانی

امکان استفاده در زمنیهای پر شیب.

توزیع یکنواخت آب آبیاری در تمام نقاط مزرعه.

کمک به رشد بهتر گیاهان با لطیف کردن محیط اطراف گیاهان.

معایب آبیاری بارانی

سموم آفت کش و قارچ کش را از روی برگها می‌شوید.

تاثیر نامطلوب باد در توزیع یکنواخت آب در این نوع از روشهای آبیاری.

هزینه سرمایه گذاری اولیه نسبتا زیاد.

انواع روشهای آبیاری بارانی

یکی از روشهای آبیاری است که آب را توسط آب پاشها به صورت قطرات ریز باران در آورده و در سطح زمین پخش می‌نمایند و رطوبت مورد نیاز گیاه تامین می‌شود. روشهای آبیاری بارانی بر اساس نوع حرکت بال آبیاری به چهار دسته تقسیم می‌شوند: سیستم‌های آبیاری بارانی ثابت ، سیتم‌های بارانی نیمه ثابت ، آبیاری بارانی با جابجایی متناوب ، آبیاری بارانی با جابجایی مداوم.

آبیاری بارانی ثابت

در این روش ، به تعداد کافی بال آبیاری و آبپاش وجود دارد بطوریکه احتیاجی به جابجایی بالهای آبیاری و آبپاشها در طول فصل زراعی نمی‌باشد. در سیستم‌های ثابت ممکن است بالهای آبیاری به صورت ثابت در زیر زمین کار گذاشته شود یا این بالها در ابتدای فصل رشد روی زمین چیده شود و در انتهای فصل رشد جمع شوند.

آبیاری بارانی نیمه ثابت

در این روش ، بالهای آبیاری زیرزمین قرار می‌گیرند و پس از هر آبیاری فقط آبپاشها برروی بال آبیاری جابجا می‌شوند. این کار توسط شیرهای خودکاری که روی بالهای آبیاری نصب شده صورت می‌گیرد.

آبیاری بارانی با جابجایی متناوب

در این روش ، بال آبیاری در حالیکه آب پاشها روی بال آبیاری ثابت می‌باشند، پس از انجام هر آبیاری جابجا شده و به محل اسقرار بعدی منتقل می‌شوند. پس از هر آبیاری ، بال آبیاری از لوله اصلی جدا شده و به محل بعدی منتقل می‌شود. براساس روش انتقال بال آبیاری سیستم‌های آبیاری بارانی با جابجایی متناوب به سه دسته تقسیم می‌شوند.

سیستم آبیاری بارانی جابجایی با دست

در این روش ، لوله‌های اصلی در طول فصل آبیاری ثابت بوده ولی بالهای آبیاری پس از هر آبیاری به همراه آب پاشهای نصب شده روی آنها توسط دست جابجا می‌شوند.

سیستم آبیاری بارانی قطره‌ای کوچک

در این روش ، بال آبیاری شامل لوله‌هایی است که به دور قرقره‌ای پیچیده شده و در فواصل معینی روی لوله اصلی نصب می‌شود. در انتهای هر یک از لوله‌ها ، آبپاشها توسط ارابه کوچک وصل شده‌اند، ‌این آبپاشها در ابتدای آبیاری به انتهای زمین کشیده می‌شوند بطوریکه در این زمان قرقره کاملا باز شده است.

آبیاری بارانی آبفشان غلتان

این نوع سیستم شبیه سیستم آبیاری بارانی جابجایی با دست است با این تفاوت که مجموعه یک بال آبیاری روی چرخهای فلزی سوار شده و کل این مجموعه دارای یک موتور بنزینی است.

سیستم آبیاری بارانی با جابجایی مداوم

در این روش بال آبیاری در موقع عمل آبیاری دارای یک حرکت مداوم و پیوسته است. این سیستم آبیاری شامل سه دسته سیستم آبیاری بارانی آبفشان دوار ، آبفشان خطی و آبفشان قرقره‌ای است.

سیستم آبیاری بارانی آبفشان دوار

در این روش ، بال آبیاری شامل یک سازه بزرگ فلزی است که توسط برجکهایی در ارتفاع بلندتر از گیاه قرار گرفته و حول نقطه مرکزی که در همان نقطه اتصال بال به لوله اصلی است دوران می‌کند. با توجه به نوع حرکت دورانی بال آبیاری ، آبیاری مزارع به صورت دایره‌ای شکل صورت می‌گیرد.

سیستم آبیاری بارانی آبفشان خطی

از لحاظ شکل ظاهری شبیه سیستم آبیاری بارانی آبفشان دوار است با این تفاوت که در این روش ، خط لوله اصلی در کنار زمین قرار گرفته و بال آبیاری در کنار آن حرکت رفت و برگشتی دارد.

سیستم آبیاری بارانی آبفشان قرقره‌ای

در این روش بال آبیاری شامل یک لوله است که از یک طرف به دور یک قرقره بزرگ پیچیده شده و از طرف دیگر به ارابه بزرگی که آبپاش روی آن قرار گرفته متصل می‌شود. برای شروع آبیاری ، معمولا قرقره و ارابه را به کنار زمین و جایی که شیر آب از لوله اصلی وجود دارد منتقل کرده و پس از اتصال قرقره به شیر آب ، ارابه را توسط تراکتور کشیده و به انتهای زمین انتقال می‌دهند.

در این حالت لوله از دور قرقره باز می‌شود. با برقرار شدن جریان لوله توسط موتور ، شیلنگ به دور قرقره جمع می‌شود و ارابه را به طرف قرقره می‌کشد با حرکت ارابه از انتهای زمین به طرف قرقره ، آبیاری یک نوار کامل از عرض زمین انجام می‌گیرد.

آشنایی با سیستم آبرسانی وآبیاری پلی پروپیلن

از آنجائی که کشور عزیزمان ایران در ناحیه خشک و نیمه خشک واقع شده بیشترهموطنان به ویژه کشاورزان به طور خاص کشاورزان نواحی خشک ونیمه خشک وحاشیه کویر بامشکل کم آبی روبرو هستند. امروزه با انتخاب صحیح سیستم آبرسانی و آبیاری واستفاده ازلوله و اتصالات پلی پروپیلن( پیچی )از یک سوموجب جلوگیری از هدر رفت آب درضمن انتقال وانتخاب نوع آبیاری با توجه به نوع کشت درمنطقه مورد نظر و از سوی دیگر باعث صرفه جویی درمصرف آب وافزایش راندمان وعملکرد محصول ودرنتیجه حفظ ذخایر آبی وجلوگیری ازآلودگی آن وخودکفایی درمحصولات کشاورزی خواهد شد .

با ورود صنایع پلیمری درعرصه کشاورزی تحولات چشمگیری درزمینه آبرسانی وآبیاری وآبیاری تحت فشار به وجود آمد . تا جائیکه میزان اتلاف آب به حداقل میزان خود درطول تاریخ رسیده و از اینرو امروزه سیستم سنتی انتقال آب توسط نهر وکانال منسوخ گشته و جای خود را به سیستم آبرسانی وآبیاری با استفاده از لوله واتصالات پلی پروپیلن ( پیچی ) داده است . لوله واتصالات پلی پروپیلن علاوه در کشاورزی درانتقال آب وآبرسانی شهری نیز مورد استفاده قرار می گیرد .

با بهره گیری از فن آوری های جدید و برنامه ریزی و سرمایه گذاری دربخش انتقال آب می توان با بحران آب مقابله نمود .

آبیاری قطره‌ای

روش آبیاری قطره‌ای سالیان دراز در فرانسه و در کشورهای دیگر برای آبیاری در گلخانه‌ها مورد استفاده بوده است. در ایران این روش در دهه پنجاه ابداع شد و سطوح بزرگی با این روش آبیاری شدند ولی با مرور زمان مزایا و معایب این روش مشخص شد. هزینه‌های زیاد و تکنیک‌های نسبتا پیشرفته این روش و نمکها و مواد جامد معلق در آبهای ایران از معایب آبیاری قطره‌ای بوده و باعث شده که کشاورزان کمتر از این روش آبیاری استفاده کنند ولی این دلیل نیست که روش آبیاری قطره‌ای را مطرود بدانیم و در پی رفع معایب آن باشیم

تشکیلات آبیاری قطره‌ای

منبع آبی ، موتورپمپ ، سیکلون ، فیلترشن ، تانک کود ، مرکز کنترل ، فیلترتوری ، لوله اصلی ، لوله آبرسانی ، لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی ، قطره چکان.

طرز کار شبکه آبیاری قطره‌ای

آب توسط پمپ از منبع آب به داخل شبکه پمپ شده و ضمن عبور از سیکلون ، شن و مواد خارجی خیلی درشت آن ته نشین می‌شود. در فیلتر بقیه مواد جامد معلق در آب گرفته می‌شود. بخشی از آب وارد تانک کود شده با حل مقداری کود در آب این محلول از انتهای دیگر تانک خارج و مجددا وارد جریان اصلی آب می‌گردد. آب پس از عبور از فیلترتوری وارد لوله‌های توزیع کننده شده و مرکز کنترل این مجموعه را هماهنگ می‌کند. در حال حاضر این روش آبیاری برای محصولات گران قیمت اقتصادی بوده و گیاهان گلخانه‌ای و کلیه گیاهانی که کشت آن زیر پلاستیک صرفه اقتصادی داشته باشد امکان پذیر است. ولی برای غلات ، حبوبات ، گیاهان علوفه‌ای و سایر محصولاتی که قیمت آن پائین است صرف نمی‌کند.

انتخاب قطره چکان

انتخاب قطره چکان مهمترین کاری است که در یک شبکه آبیاری قطره‌ای باید انجام گیرد. انتخاب صحیح باعث می‌شود که هزینه‌های نگهداری به مقدار زیاد کاهش می‌یابد و زیانهای ناشی از مسدود شدن مجرا (هزینه تعویض قطره چکان ، آبیاری نشدن بوته‌هایی که قطره چکان آن بند آمده و در نتیجه کاهش محصول) در بر خواهد داشت.

انواع قطره چکانها

ساده‌ترین قطره چکان لوله‌ای است که در طول آن بفواصل مختلف روزنه‌های بسیار ریزی ایجاد شده و آب از این روزنه‌ها خارج می‌شود.

قطره چکان دکمه‌ای

این قطره چکانها کوچک بوده و دارای دهانه کوچکی به قطر کمتر از یک میلیمتر هستند. با سوراخ کردن لوله‌های آبرسانی فرعی این قطره چکانها در آن سوراخها قرار می‌گیرند. آب از دهانه وروی داخل قطره چکان شده و پس از طی بدنه از دهانه خروجی آن به سطح خاک می‌چکد. از مزایای این قطره چکان ارزانی قیمت آن و سرعت نصب و ساده بودن کار با آنهاست.

قطره چکان با مجرای طولانی

این نوع قطره چکان در مسیر لوله فرعی قرار گرفته و آب از دهانه ورودی وارد قطره چکان شده و پس از طی مسیر مارپیچ طولانی از دهانه خروجی خارج می‌گردد. عیب عمده این قطره چکان احتمال مسدود شدن مسیر در اثر رسوبات نمکی و یا ذرات جامد معلق در آب می‌باشد. این قطره چکان قابل تعمیر نبوده و در اثر انسداد مجرا باید با آب اسید شسته و یا تعویض شود.

قطره چکان صفحه‌ای

‌این قطره چکان از چند صفحه منطبق بر هم تشکیل شده بطوریکه هر صفحه دارای دیواره عرضی عمودی بر صفحات است. آب در مسیر خود ‌این دیواره‌های عرضی را دور زده و از سوراخ انتهایی به صورت قطره خارج می‌شود. مجموعه این صفحات روی هم قرار گرفته و به قطره چکان شکل صندوقی کوچکی می‌دهد.

قطره چکان چند دهانه‌ای

برای آبیاری درختان در باغهای میوه اجبارا از قطره چکانهایی که با فشار زیادتر و با چند دهانه خروجی آب را به پای درخت برسانند استفاده می‌شود. به هر یک از دهانه‌ها لوله باریکی وصل شده و آب را تا فاصله چند متری منتقل می‌نماید. بدین ترتیب با یک یا دو قطره چکان می‌توان نسبت به آبیاری یک درخت اقدام نمود. تعداد این خروجی‌ها از 5-1 متغیر است.

تجمع نمک در آبیاری قطره‌ای

آب آبیاری دارای مقداری نمک محلول است که ممکن است موجب مسدود شدن مجرای قطره چکانها شود. بعضی وقتها هم این نمکها همراه آب آبیاری وارد منطقه ریشه‌ها شده و زیان فراوانی به گیاه وارد می‌سازد. برای شست و شوی این نمکها به دو روش عمل می‌کنند

در زمستان از آب رودخانه‌ها و یا جریانهای سطحی حاصله از بارندگی یا آبهای اضافی موجود در منطقه برای شست و شوی نمکهای فوق استفاده می‌شود. هر دو سال یکبار زمینهای آبیاری قطره‌ای را با روش کرتی کشت و آبیاری می‌کنند.

خشکسالی و راههای مقابله با آن

خشکسالی یک احساس غریب نیست واقعیتی است که بیش از نیمی از جهان با آن روبروست و همه براین باورند که امسال باید با تشنگی دست و پنجه نرم کنند و همه باید با اراده جمعی و همیشگی خود آماده نبردی سنگین با خشکسالی و کم آبی باشند .
در شرایط کنونی نیمی از کشور ( 15 استان ) در معرض خطر شدید خشکسالی قرار دارند و در حال حاضر نشانه های اولیه خشکسالی در آنها حادث شده است اثرات کشنده خشکسالی بیشتر روی آن دسته از محصولاتی که وابستگی شدیدتری به بارندگی دارند نمایان شده است وضعیت خشکسالی در طی اسفند 1386 و فروردین 1387 در چهل سال گذشته از همه سالها بیشتر بوده است میزان بارندگی از ابتدای سال 1386 تا اول فروردین 1387 حدود 190 میلیارد متر مکعب و میزان متوسط بارندگی در کشور 120 میلیمتر بوده است . این رقم نسبت به دوره مشابه سال قبل 46 درصد و نسبت به دوره طولانی 40 سال گذشته 43 درصد کاهش نشان می دهد . سرمای شدید زمستان 1386 در بسیاری از شهرهای صنعتی و آلوده مثل تهران ، اراک ، شیراز ، مشهد ، تبریز ، کرج و اهواز اثرات گلخانهایی زیادی جای گذاشته که همین ها نشان های عمده خشکسالی و کاهش بارندگی است .
کمبود منابع آبی پایدار از چالش های مهم بخش کشاورزی است. سنتی بودن سامانه آبیاری کشور باعث مصرف و هدر روی آب در سطح مزارع شده و تلاشهای انجام شده در جهت توسعه آبیاری تحت فشار و  قطره ای کافی نبوده، به طوری که حتی در نقاطی که  آبیاری تحت فشار توسعه پیدا کرده میزان مصرف اب کاهش نیافته است، زیرا به موازات آن سطح زیرکشت نیز افزایش پیدا کرده است . جایگزین کردن روش های جدید و ایجاد پوشش نهرهای آب ، جلوگیری از تبخیر آب ، پوشش کف کانالهای آبرسانی و جلوگیری از نفوذ آب در خاک از جمله اقداماتی است که باید در مزارع کشور انجام شود .
تا کنون خسارت احتمالی خشکسالی برآورد نشده است اما پیش بینی های انجام شده در صندوق بیمه کشاورزی کشور حکایت از آن دارد که این صندوق احتمالاً با پرداخت 500 میلیارد تومان خسارات مواجه خواهد بود بسیج هفت وزارتخانه برای مقابله با آثار خشکسالی حکایت از گستردگی آثار زیانبار این پدیده  دارد .  وزارتخانه های کشور ، جهاد کشاورزی ، اقتصاد ، کار ، نیرو ، بهداشت و دفاع برای کاهش آثار ناشی از خشکسالی بسیج شده اند.
در سال جاری به منظور مقابله با خشکسالی و کاهش خسارت های ناشی از این پدیده انتقال آب با لوله در آبهای زیرزمینی باید مد نظر قرار گیرد زیرا چاه ها بیشترین خسارت را در شرایط خشکسالی متحمل  خواهند شد. 
بایستی بدانیم که مشکل و معضل کم آبی تنها مختص ایران نیست بکله طی سالهای اخیر به یک معضل جهانی تبدیل شده است عجیب نیست اگر در این عصر و زمانه آب را کیمیا بدانیم نه ترکیب یک اتم اکسیژن و دو اتم هیدروژن.
بحران آب را در ایران جدی است ایران با روند بحران شدید و مزمن آب روبروست که پیامدهای مخرب آن برای نسل های اینده نیز بطور جدی نگران کننده و جبران ناپذیر است . در حال حاضر آب به صورت کالایی اقتصادی ، استراتژیک و امنیتی که تحولات منطقه ایی و مهمی را رقم می زند درآمده است .
کارشناسان معتقدند که یکی از دلایل هدر رفتن آب فرسودگی شبکه های داخلی مشترکان است. منازل قدیمی دارای لوله کشی های بسیار فرسوده بوده و حدود هشت درصد از هدرروی ها مخصوص چنین  شبکه هایی است . یکی از بهترین راهای مقابله با کم آبی تفکیک آب اشامیدنی از سایر مصارف است   هزینه ایی که برای آب شرب صرف می شود تقریباً ده برابر هزینه سایر مصارف است .
تصویر کلی نشان از بدتر شدن اوضاع در سالهای آینده دارد زیرا گرم شدن کره زمین موجب کاهش بارندگی و افزایش تبخیر آب و تغییر الگوی ذوب برف ها در مناطق کوهستانی شده است. فقط آبریزها و مناطق باتلاقی ، ایجاد تعادل در صرفه جویی و مصرف آب ، تغییر نگرش ها نسبت به آب ، تعمیر تأسیسات زیربنایی فرسوده ، افزایش هزینه های کشاورزی برای مصرف آب ، کاهش آلوده سازی آب و مطالعه بیشتر سامانه های آبرسانی از  راهکارهای مقابله است.
سرمایه گذاری روی آب معدنی از دیگر راه حل های کاهش هدررفتن آب در بخش مصرف خانگی محسوب می شود. در بخش کشاورزی نیز یکی دیگر از راه های مقابله با خشکسالی کشت گلخانه ای و استفاده از توری های سایبان (شید گلخانه) بوده که موجب کاهش چشمگیر مصرف آب در فصول گرم سال می شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به تاثیرات مثبت توری های سایبان به این سایت مراجعه بفرمایید.

​